Главная » Статьи » С САЙТОВ |
Николай Алексеевич Абрамов-Кынат (1861-1941) олоІхоґут, «Народу эпос ценен и оберегаем не как памятник мертвой старины, а как живое вдохновенное поэтическое произведение, связанное сегодняшним его днем» - писал Г.М.Васильев творчески сотрудничавший со многими народными сказителями, в том числе и с Кынатом. 1861 с. Н.А.Абрамов-Кынат МэІэ-ХаІалас улууґун Наахара нэґилиэгэр дьадаІы дьиэ-кэргэІІэ тіріібµтэ. А±ата Бакыныар Јліксій (Алексей Яковлевич Абрамов) тыа дьадаІы µлэґитэ, ийэтэ Биэрэ (Вера Васильевна Макарова) МэІэ улууґун Алтан нэґилиэгиттэн тірµттээ±э, остуоруйаґыт, олоІхоґут этэ. Кинилэр 3 о±оломмуттара: улаханнара - Николай Алексеевич Абрамов-Кынат, ортолоро Петр Алексеевич Абрамов-Алаадьы ойуун, кыралара Петр Алексеевич Абрамов-Біллµргэй Бµітµр кіннірµ кыайыгас-хотугас µлэґит эбитэ µґµ. Кынат уонна Алаадьы ийэлэрин уонна таайдарын утумнаан улуу олоІхоґут уонна улахан ойуун буолбуттара диэн кэпсииллэр. 19-20 саастаа±ар Кынат олоІхоґутунан бэйэтин тіріібµт нэґилиэгэр эрэ буолбакка, Саха сирин Киин оройуоннарыгар кытары биллэр буолбута. Кини олоІхоґут маастарыстыбатыгар бэйэлэрин кэмнэригэр аатырбыт олоІхоґуттартан: Т.В.Захаров-Чээбийтэн (Амма улууґа), Чонкунан Захартан (Дьіппін нэґилиэгэ), Олоодоттон (Тара±ай нэґилиэгэ), Ырыа Дьаарбантан µірэммитэ. Кинилэр репертуардарыттан «Ньургун бі±і», «Харалаан Мохсо±ол», «Ала Булкун», «Кµµстээх Дьа±ырыма», «Кыыс Ньургун», «Сылгы уола Дыырай», «Эр со±отох», «Далла Буурай» диэн олоІхолору киллэрбитэ. Оччотоо±уга олоІхоґуттар куоталаґыылара сотору-сотору ыытыллара. Онно Николай Алексеевич Абрамов-Кынат куруук кыайыылаа±ынан тахсара. 1939 с. оччотоо±уга киэІник биллэр поэт Кµннµк Уурастыырап Тыл уонна культура институтугар Н.А.Абрамовы-Кынаты батыґыннаран киирбит уонна: «Суруйааччылар союзтарыттан аатырбыт олоІхоґуту а±аллым. Аата Кынат. Кини хаґан эрэ улуу Чээбийи кытта тэІІэ тардыґара µґµ. Бу киэґэ хайаан да олоІхолотон истиэххэ наада» - диэбит. Ол киэґэ Кынат «Хаалбат-сµппэт хараґыктаах санаалаах Харалаан Мохсо±ол» олоІхотун суруйааччылар союзтарын хоґугар, оччотоо±у Саха АССР Ґрдµкµ Сэбиэтин Президиумун дьиэтигэр киэґэ 6 чаастан Институт µлэґиттэригэр, суруйааччыларга, артыыстарга, олоІхо истиэн ба±алаахтарга иґитиннэрбитэ. Кини кµµстээх кэрэ куолаґынан, айыл±аттан бэриллибит толорор талаанынан, ырыатын ис хоґоонунан, тыла-іґі уратыларынан кірііччµлэри улаханнык сіхтірбµтэ. Кынат репертуарыгар 26 олоІхолоох, онтон 3 эрэ олоІхо толору суруллубут: «Ньургун Бі±і», «Харалаан Мохсо±ол», «КіІµл Буурай». Ону таґынан Кынаттан «Эр со±отох» олоІхо киирбитин Н.Г.Степанов, «Тойон Дуолан Бухатыыр» олоІхоттон быґа тардыыны Я.В.Стручков суруйбуттар. 1939 с. от ыйыгар Саха сирин суруйааччыларын бастакы съеґигэр Н.А.Абрамов-Кынат ССРС Суруйааччыларын союзтарын чилиэнинэн ылыллыбыта. Бу улуу олоІхоґут, талааннаах остуоруйаґыт уонна ырыаґыт сµдµ талаанын билинии кірµІэ этэ. 1940 с. олоІхоґут Кынат толорбут анкетатыгар, ийэтиттэн киирбит олоІхолорун суруйбута: «КіІµл Буурай», «Тэбилэ Дьа±ыл», «О±о Ньирилик Бухатыыр», «Чалбан Сэрбэйдээн», «Эриэдэл Мэргэн», «Ґрбэннир о±онньор». Кынат кэрэ куоластаах, хааґахтан хостообут курдук бараммат уус-уран тыллаах, элбэх суруллубут айымньылардаах ырыаґыт, олоІхоґут. ОлоІхолоро: 1. «Ньургун Бі±і» 9. «Тэбилэ Дьа±ыл»
| |||
Просмотров: 1806 | Рейтинг: 0.0/0 |
Всего комментариев: 0 | |